Hạch toán là gì? 3 loại hạch toán cần biết

3189
hạch-toán-là-gì
hạch toán là gì

Hạch toán là gì? có lẽ đối với những người làm nghề kế toán hoặc liên quan đến lĩnh vực tài chính lâu năm thì không quá xa lạ. Đối với bạn đang tự học hạch toán kế toán hay nói cách khác là tự học định khoản kế toán và cũng đã tìm hiểu các tài liệu hướng dẫn hạch toán, hướng dẫn định khoản nhưng ít khi để ý đến định nghĩa của thuật ngữ được dùng trong kế toán này.

Trong bài viết này, Tuyển dụng việc làm Jobnow sẽ cùng bạn rõ khái niệm của hạch toán là gì, từ đó giúp người học và làm kế toán có cái nhìn chuẩn xác nhất về hạch toán kế toán.

Hạch toán là gì?

hạch-toán-là-gì

Hạch toán là gì
Hạch toán là quá trình quan sát – đo lường – tính toán – ghi chép các hoạt động kinh tế để giám sát và quản lý các hoạt động đó một cách chặt chẽ.
 
Để quản lý các hoạt động kinh tế một cách hiệu quả, cần phải có thông tin cụ thể. Các thông tin này được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau với nhiều phương thức.
 
Trong đó, quan sát – đo lường – tính toán – ghi chép là các phương thức thu thập thông tin chủ yếu.
 
  • Quan sát: là giai đoạn đầu tiên, thực hiện việc đo lường mọi hao phí và kết quả của các hoạt động kinh tế. Kết quả đo lường có thể là tiền, hiện vật, lao động.
  • Tính toán: là quá trình thực hiện các phép tính, các phương pháp tổng hợp – phân tích để xác định các chỉ tiêu cần thiết; qua đó thấy được hiệu quả của các hoạt động kinh tế.
  • Ghi chép: là quá trình thu thập – xử lý – lưu lại tình hình, kết quả của các hoạt động kinh tế theo từng thời kỳ, địa điểm phát sinh theo một trật tự nhất định.
Như vậy thì chính quá trình quan sát – đo lường – tính toán và ghi chép các hoạt động kinh tế đó được gọi là hạch toán.
 

Vai trò của hạch toán

Vai-trò-của-hạch-toán

Vai trò của hạch toán

  • Chức năng chính của hạch toán chính là phản ánh và giám đốc thường xuyên và toàn diện các mặt của hoạt động kinh tế ở tất cả các doanh nghiệp, tổ chức, đơn vị.
    Thông tin hỗ trợ đưa ra các quyết định được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, những nguồn thông tin từ hạch toán có vai trò quan trọng và không thể thiếu được.
  • Hạch toán có chức năng thông tin, kiểm tra nên rất quan trọng trong việc phục vụ cho các đối tượng quan tâm để có thể đưa ra các quyết định phù hợp, đúng đắn.
  • Hạch toán cung cấp thông tin cho các nhà quản lý để đưa ra các kế hoạch, dự án.
  • Hạch toán còn cung cấp thông tin cho các nhà đầu tư, giúp họ nắm được hiệu quả của thời kỳ kinh doanh, tình hình tài chính doanh nghiệp và giúp họ đưa ra quyết định có nên đầu tư hay không.
  • Đối với Nhà nước, hạch toán giúp nhà nước nắm được tình hình kinh doanh của các đơn vị để đưa ra chính sách phù hợp.

Các khái niệm về hạch toán

Hạch toán kinh tế là gì?

Hạch toán kinh tế (HTKT) là một phạm trù kinh tế của nền kinh tế hàng hóa nói chung, đặc biệt dùng trong nền kinh tế xã hội chủ nghĩa thực hiện phương thức quản lí hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, trên cơ sở kế hoạch hóa kết hợp với sử dụng các quan hệ hàng hóa – tiền tệ và áp dụng phương pháp thương mại.
 
Những nguyên tắc cơ bản của HTKT
 
  • Tự chủ trong hoạt động sản xuất – kinh doanh và tự chịu trách nhiệm vật chất và tài chính về kết quả kinh doanh theo cơ chế thị trường có sự điều tiết của nhà nước bằng kế hoạch và các chính sách, các đòn bẩy kinh tế
  • Tự bù đắp chi phí và có lãi thực hiện chế độ khuyến khích vật chất, kích thích sản xuất phát triển, nâng cao hiệu quả kinh tế.
HTKT được áp dụng ở đơn vị xí nghiệp, xí nghiệp liên hợp, liên hiệp các xí nghiệp, công ty, tổng công ty.

Hạch toán kinh tế quốc dân là gì?

Hạch toán kinh tế quốc dân (HTKTQD) bao gồm những bộ phận như:
  • Hạch toán thu nhập quốc dân
  • Hạch toán tài chính và lưu chuyển vốn
  • Hạch toán thu chi bằng tiền mặt của dân cư
  • Hạch toán thanh toán quốc tế.

Bảng hạch toán “tài khoản quốc gia “của Việt Nam là một bộ phận của HTKTQD gồm có: 

  • Tổng sản phẩm trong nước tính theo giá hiện hành và tính theo giá so sánh
  • Cơ cấu tổng sản phẩm theo ngành, theo khu vực kinh tế và theo thành phần kinh tế
  • Bảng cân đối tổng sản phẩm trong nước (một bên là nguồn tổng sản phẩm và chênh lệch xuất nhập khẩu, một bên là sử dụng gồm sử dụng cho tích luỹ tài sản và sử dụng cho tiêu dùng cuối cùng).

>> Tìm việc làm giờ hành chính tại Hà Nội

Phân biệt hạch toán phụ thuộc – Hạch toán độc lập

Hạch toán độc lập hay hạch toán phụ thuộc là do quy định cụ thể của từng chi nhánh tại từng công ty.
  • Hạch toán độc lập là mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại chi nhánh được ghi sổ kế toán tại đơn vị, tự kê khai và quyết toán thuế.
    Chi nhánh này có con dấu, mã số thuế ( 13 số ).
  • Hạch toán phụ thuộc hay còn gọi là báo sổ thì chi nhánh chỉ tập hợp chứng từ, cuối tháng gửi về công ty chính để kê khai, quyết toán thuế.

3 loại hạch toán cơ bản

Hạch toán có 3 loại cơ bản: Hạch toán nghiệp vụ, Hạch toán thống kê, Hạch toán kế toán

Bảng phân biệt 3 loại hạch cơ bản

Tiêu thức phân biệt

Hạch toán nghiệp vụ

Hạch toán thống kê

Hạch toán kế toán

Khái niệm

Là sự quan sát, phản ánh và giám đốc từng nghiệp vụ kinh tế - kỹ thuật cụ thể nhằm mục đích chỉ đạo kịp thời và thường xuyên các nghiệp vụ đó

Là môn khoa học nghiên cứu mặt lượng trong mối quan hệ với mặt chất của các hiện tượng kinh tế - xã hội số lớn trong điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể nhằm rút ra bản chất và tính quy luật trong sự phát triển của các hiện tượng đó

Là môn khoa học phản ánh và giám đốc các quá trình hoạt động kinh tế - tài chính ở tất cả các đơn vị, các tổ chức kinh tế xã hội…

Đối tượng nghiên cứu

Các nghiệp vụ kinh tế kỹ thuật cụ thể(tiến độ thực hiện cung cấp, sản xuất, tiêu thụ, tình hình biến động và sử dụng các yếu tố trong quá trình tái sản xuất…

Các hiện tượng kinh tế - Xã hội số lớn(dân số…) được nghiên cứu, giám đốc trong những điều kiện về thời gian, địa điểm cụ thể(không liên tục và toàn diện)

Các hoạt động kinh tế, tài chính: sự biến động về tài sản, nguồn vốn, sự chu chuyển của tiền, sự tuần hoàn của vốn kinh doanh

Phương pháp nghiên cứu

- Sử dụng cả 3 loại thước đo không chuyên sâu và thước đo nào

- Phương tiện thu  thập và truyền tin đơn giản, chứng từ ban đầu, điện thoại, điện báo, truyền miệng…

- Sử dụng cả 3 loại thước đo, không dùng chủ yếu 1 loại thước đo nào

- Các phương pháp thu thập, phân tích và tổng hợp thông tin như

+ Điều tra thống kê

+ Phân tổ

+ số tương đối, số tuyệt đối, số bình quân

+ Phương pháp chỉ số…

- Sử dụng cả ba loại thước đo nhưng chủ yếu sử dụng thước đo giá trị

- Các phương pháp kinh tế như: Phương pháp chứng từ, phương pháp tài khoản, phương pháp tính giá, phương pháp tổng hợp và cân đối kế toán

Khái niệm về thông tin kế toán

-  Là những thông tin dùng cho lãnh đạo nghiệp vụ kỹ thuật nên được quan tâm trước hết là ở yêu cầu kịp thời hơn là yêu cầu toàn diện, do vậy hệ thống thông tin nghiệp vụ thường không phản ảnh được một cách toàn diện và rõ rệt về sự vật, hiện tượng, các quá trình kinh tế - kỹ thuật

-Tùy theo các yêu cầu cụ thể, có thể chỉ thông tin về một phần nhỏ của khách thể cần thiết nhất cho lãnh đạo hoặc hoạt động nghiệp vụ

- Biểu hiện bằng các số liệu cụ thể

- Thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau

- Mang tính tổng hợp cao đã qua phân tích xử lý

- Thông tin kế toán là thông tin động về tuần hoàn của tài sản, phản ánh một cách toàn diện nhất tình hình biến động của tài sản của doanh nghiệp trong toàn bộ quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh từ khâu cung cấp, sản xuất đến tiêu thụ

- Thông tin kế toán luôn mang tính 2 mặt: Tài sản – nguồn hình thành, Tăng – giảm, chi phí – kết quả…

- Thông tin kế toán là kết quả của quá trình có tính 2 mặt: Thông tin và kiểm tra

>> Xem thêm: Cẩm nang hướng dẫn tìm việc làm lương cao

Đặc điểm của hạch toán kế toán là gì

Đặc-điểm-của-hạch-toán-kế-toán-là-gì

Đặc điểm của hạch toán kế toán là gì

Trong quá trình học về hạch toán, chắc chắn bạn cũng thắc mắc đặc điểm của kế toán hạch toán là gì mà nó lại phổ biến hơn các loại hình hạch toán khác? Hạch toán kế toán có 3 đặc điểm chính như sau:
  1. Hạch toán kế toán là quá trình phản ánh lại và theo dõi một cách liên tục, toàn diện, có hệ thống tất cả các loại hình vật tư, tài sản, tiền vốn và mọi mặt kinh tế của một tổ chức.

    Bản chất của hạch toán kế toán là nghiên cứu vốn kinh doanh qua các yếu tố tài sản và nguồn vốn và quá trình vận động của vốn trong các tổ chức, doanh nghiệp hoặc các đơn vị.

    Nhờ đó mà hạch toán kế toán được sử dụng rộng rãi để thực hiện được sự giám đốc liên tục cả nước, trước, trong và sau quá trình sản xuất kinh doanh của mỗi đơn vị.

  1. Hạch toán kế toán là loại hình hạch toán duy nhất sử dụng cả ba loại thước đo, trong đó thước đo tiền tệ được dùng nhiều nhất.

    Nhờ việc thống kê đầy đủ các thông tin mà hạch toán kế toán có thể cung cấp được các chỉ tiêu tổng hợp đầy đủ nhất phục vụ cho việc giám đốc tình hình thực hiện kế hoạch kinh tế – tài chính của cả nước.

  1. Hạch toán kế toán áp dụng hệ thống phương pháp nghiên cứu khoa học hiện đại và đồng bộ như chứng từ, đối ứng tài khoản, cách tính giá hàng hóa, tổng hợp và cân đối kế toán.

    Trong đó phương pháp lập chứng từ kế toán hạch toán chính là bước đầu tiên và bắt buộc phải thực hiện đối với mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Nhờ đó, số liệu do phòng kế toán cung cấp sau khi hạch toán sẽ đảm bảo phản ánh được tính chính xác của dữ liệu và có cơ sở pháp lý vững chắc.

Bên cạnh đó, thông tin hạch toán kế toán có những đặc điểm nổi bật sau:
 
  • Thông tin hạch toán kế toán là những dữ liệu động về các vòng tuần hoàn của vốn.

    Trong một đơn vị, tổ chức, toàn bộ bức tranh về quá trình sản xuất kinh doanh bắt đầu từ cung cấp vật tư cho sản xuất, tiến hành tạo ra các sản phẩm đến bước cuối cùng là tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ ra thị trường đều được phản ánh thật đầy đủ và sinh động qua thông tin hạch toán kế toán.

  • Thông tin hạch toán kế toán là nguồn thông tin phản ánh hai mặt của mỗi hiện tượng, mỗi quá trình sản xuất kinh doanh với các tiêu chí như: tài sản và nguồn vốn, mức độ tăng và giảm chi phí, kết quả kinh doanh…

    Những dữ liệu này có ý nghĩa rất lớn đối với việc ứng dụng trong quá trình hạch toán kinh doanh.

  • Mỗi thông tin, dữ liệu thu được từ hạch toán kế toán đều là kết quả của quá trình có tính hai mặt: thông tin và kiểm tra.

    Do đó, khi nói đến thông tin hạch toán kế toán đều không thể đi kèm với hai đặc trưng cơ bản nhất là thông tin và kiểm tra.

Các phương thức thu thập thông tin hạch toán

Ở các phần trên, chúng ta có nhắc đến phương pháp thực hiện của các loại hình hạch toán, vậy phương thức thu thập thông tin hạch toán là gì?
 
Toàn bộ những thông tin hạch toán kế toán được thu thập từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau với nhiều phương thức khác nhau. Trong đó, có 3 phương pháp chính được sử dụng nhiều nhất là phương pháp quan sát, phương pháp tính toán – đo lường và phương pháp ghi chép được sử dụng để hạch toán kinh tế quốc dân.
  • Quan sát thông tin hạch toán là gì: Chính là bước đầu tiên trong quá trình thu thập thông tin hạch toán.

    Người thực hiện thu thập thông tin sẽ đo lường mọi hao phí và kết quả cuối cùng của tất cả những hoạt động kinh tế của đơn vị, tổ chức hoặc doanh nghiệp. Những kết quả đo lường cuối cùng tồn tại ở nhiều dạng khác nhau, có thể là tiền, hiện vật, sức lao động.

  • Tính toán thông tin hạch toán là gì: Thực hiện tính toán, kiểm tra các thông tin hạch toán bằng cách sử dụng những phương pháp tổng hợp và phân tích trong hạch toán nhằm xác định những chỉ tiêu cần thiết, kết quả mong muốn và kết quả nằm ngoài dự đoán; thông qua dữ liệu tính toán, đó có thể thấy được những hiệu quả của các hoạt động kinh tế trong quá trình sản xuất, kinh doanh.
  • Ghi chép thông tin hạch toán là gì: Đây là phương pháp đơn giản nhất trong quá trình xử lý thông tin hạch toán, việc bạn đi thu thập thông tin, xử lý và lưu trữ lại tất cả các thông tin, tình hình và kết quả cuối cùng thu về của những hoạt động kinh tế theo từng không gian, địa điểm nhất định và theo một trật tự đã có sẵn nào đó được gọi là phương pháp ghi chép thông tin hạch toán.

>> Xem thêm: Cách Hạch toán lãi tiền gửi Ngân hàng

Tỷ giá hạch toán là gì

Tỷ giá hạch toán là gì? Đây là câu hỏi được rất nhiều người quan tâm khi họ tìm hiểu về hạch toán là gì. Vậy tỷ giá hạch toán là tỷ giá khi bạn ghi nhận nghiệp vụ kinh doanh, tỷ giá hạch toán sẽ do các bên thống nhất với nhau.

Có nhiều hình thức tỷ giá hạch toán như tỷ giá ngân hàng tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ, tỷ giá tự do hoặc tỷ giá riêng cho 2 bên tự định lượng… Thông thường các tổ chức, doanh nghiệp hay dùng tỷ giá liên ngân hàng tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ định giá để làm tỷ giá hạch toán cho giao dịch.

Phân biệt hạch toán với kế toán

Hạch toán là gì và kế toán là gì? Điểm khác nhau giữa kế toán và hạch toán là gì? Đây là hai khái niệm khác nhau được sử dụng rộng rãi trong các nghiệp vụ kế toán của các tổ chức, doanh nghiệp.

Trong đó:
  • Hạch toán là việc tính toán sổ sách dựa trên một phương thức cho trước bằng cách ghi vào những tài khoản quy định những chi phí phát sinh trong kỳ rồi lên bảng cân đối tài khoản.
  • Kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động.

KẾT LUẬN

Như vậy, chúng tôi và bạn vừa tìm hiểu về hạch toán là gì, các loại hình hạch toán là gì, đặc điểm của kế toán hạch toán là gì và điểm phân biệt giữa kế toán và hạch toán là gì.

Qua bài viết này, chúng tôi hy vọng cung cấp cho bạn đầy đủ thông tin cơ bản để bạn hiểu được hạch toán là gì và áp dụng vào những công việc kế toán hằng ngày.

Chúc bạn thành công.

Facebook Comments

222